Ambalajlı ve açıkta satılan gıdalar farklı ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de sık sık tartışma konusu oluyor.Paketli gıdalar daha güvenilir olmaları ile bir adım öne çıksalarda fiyat ve referans durumu bakış açısını eşitleyebiliyor.Bu noktada sağlık kriteri ön plana çıkıyor ve ambalajlı gıdalar mı daha sağlıklı yoksa açık gıdalar mı sorusu aklımıza geliyor.
Ambalajlı gıdaların üretim aşamaları;
- Ambalajlı gıdalar, ülkenin yasalarına ve gıda yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanan ve gıdanın özelliklerine uygun şekilde ambalajlanan gıdaları ifade eder.
- Kanunlara göre süpermarket ve satış noktalarında satılabilmesi için ambalajlı gıdalar, gerekli izinlere ve standartlara göre üretilir.Üretim bilgileri ambalajın üzerinde olur.
- Ürün ile üretildiği tesis Tarım ve Orman bakanlığınca denetimlere tabi tutulur.Uygunsuzluk durumunda ciddi yaptırımlar uygulanır.
- Ek olarak kalite belgelerine sahip şirketler belirli aralıklarla denetim geçerler.Böylelikle ürün ambalaj girene kadar belli bir standart sağlanmış olur.
Ambalajlı ürünlerin ne aşamalardan geçerek önümüze geldiğini öğrendik peki ambalajsız ürünler hangi koşullarda üretilir ve karşımıza çıkar.
Ambalajsız ürünler kategorisinde ev ortamında üretilen erişte, turşu, salça, reçel, yoğurt gibi ürünler başı çekiyor.Yapılan üretim kısıtlı olduğunda küçük ve orta ölçekli satışlar gerçekleşiyor.
Bu tarz üretimde sorumluluk ve denetim üreten şahısta olduğu için bir standarttan basetmek söz konusu değil.Üretici iyi niyetli ise sorunsuz sağlıklı bir ürün çıkabilir ama üretici hijyen ve sağlık kurallarına dikkat etmiyorsa sonuç facia olabilir.Bu tarzda üretilen ve satılan ürünleri tüketmek hem sağlık hemde maddi açıdan risk oluşturmaktadır.Ürünlerin bozuk çıkması halinde bilmeden tüketmeniz gıda zehirlenmelerine yol açabilir.
Diğer bir ambalajsız üretim şekli ise merdiven altı üretim diye adlandırılan ticari boyutta yapılan üretimlerdir.Bu imalathaneler gerekli izinleri almadan yasalara aykı şekilde üretim yapmaktadırlar.
Bu tarz yapılar ham madde, üretim koşulları, hijyen ve ekipman anlamında standartlara sahip değillerdir.Bu durumun yanında haksız rekabete neden olan bu işletmeler ayrıca vergi kayıplarına da neden olurlar.Ambalajsız ürünlerin potansiyel risklerinden bazıları;
- Kontaminasyon riski: Ambalajsız ürünler, dış etkilere daha açık olduğu için mikroorganizmaların ve zararlı maddelerin ürünlere bulaşma riski daha yüksektir. Bu, gıda ürünlerinde özellikle önemli bir endişe kaynağıdır. Ambalajın sağladığı koruma olmadığında, ürünler çevresel etkenlere, hava, toz, böcekler ve mikroorganizmalar gibi faktörlere maruz kalabilir ve bozulabilir.
- Oksidasyon: Ambalajsız ürünler, oksijen ve ışığa daha fazla maruz kalır. Bu durum, bazı ürünlerde, özellikle gıdalarda, besin değerinin azalmasına veya ürünlerin bozulmasına neden olabilir. Oksidasyon, besinlerdeki vitaminlerin ve antioksidanların bozulmasına yol açarak ürünlerin besleyici değerini azaltabilir.
- Fiziksel zararlar: Ambalaj, ürünleri darbelere, çarpmalara ve diğer fiziksel etkilere karşı korur. Ambalajsız ürünler, taşıma sırasında veya depolama sırasında hasar görebilir, kırılabilir veya ezilebilir. Bu, ürünlerin kullanım ömrünü kısaltabilir ve potansiyel olarak zararlı olabilir.
- Hijyen eksikliği: Ambalaj, ürünlerin hijyenik koşullarda tutulmasını sağlar. Ambalajsız ürünler, açıkta olduğu için dış etkenlere daha fazla maruz kalır ve hijyenik standartları sağlamak daha zor olabilir. Bu da mikroorganizma yayılımını artırabilir ve tüketici sağlığını tehdit edebilir.
Sonuç olarak ambalajlı ürünler net şekilde daha sağlıklı ve güvenilir olup tüketimi sırasında çok az sayıda risk barındırmaktadır.
